"Z Platonem wierzę w moc wychowania. Pokusy są nieuniknione. Nie
znikną: z nowoczesnego środowiska nie znikną ani mechaniczne
metody przemieszczania się, ani środki uspokajające i pobudzające,
ani niezmierny pośpiech czy brak zatrzymania się wprowadzający
zamęt. Możemy jednak dorastającym pokoleniom wskazać nawyki,
które uczynią je odpornymi i zapobiegną uczynieniu z nich
bezradnych ofiar naszego chorego stylu życia. Chodzi o stworzenie
otoczenia przekazującego bodźce, które pozwalają wyzdrowieć –
bodźce, które wcześniej stanowiły nieodłączne elementy
codziennego życia, a w dzisiejszym otoczeniu niemal wygasły:
bodźców popychających ku zdrowemu ruchowi, bodźców do
podejmowania przedsięwzięć mająch wagę i siłę przekonywania,
bodźców skłaniających do dbałości, bodźców do wyciągania
wniosków z przeszłości i przewidywania przyszłości, a także do
marzenia o przyszłości. Bodźców do pielęgnowania samodyscypliny,
samodzielności i do służby bliźniemu.
Zalecam wprowadzenie
terapii zapobiegawczej, terapii przeżyciami. Żeby zapobiec upadkowi
kondycji fizycznej, domagamy się wprowadzenia przerwy na trening
przynajmniej cztery razy w tygodniu. Dziś możemy stawiać to
żądanie nie tylko jako wychowawcy, ale także w imieniu lekarzy.
Już wiadomo, że niedobór ruchu jest w nie mniejszym stopniu
szkodliwy niż przed wojną – niedożywienie. Przerażająca liczba
kobiet i mężczyzn umiera na zawał serca między 40 a 60 rokiem
życia, co w istotnej mierze spowodowane jest niedoborem ruchu. Jak
oczekiwać od dorosłego człowieka, że włączy aktywność
fizyczną w swój plan dnia, jeśli dziecięca radość ruchu wygasa
już w wieku nastoletnim? W czasie przerw na treningi należy ćwiczyć
panowanie nad ciałem, szybkość i skoczność – i należy przy
tym stawiać po pierwsze młodym ludziom cele leżące w zasięgu
każdej dziewczyny i chłopca, po drugie takie cele, które są
odpowiednio ambitne, by zachęcić utalentowanych lekkoatletów do
dążenia do nich.
Aktywność fizyczna
jest konieczną, ale bynajmniej niewystarczającą podstawą do
wypraw – drugiego ważnego elementu terapii przeżyciami. Nie
wszyscy utalentowani lekkoatleci są gotowi przyjaźnić się z
wiatrem i deszczem. Czasem ich życie jest podobne do życia w
sanatorium, przerywanego znakomitymi osiągnięciami. Wyprawy wodne i
lądowe powinny rozwijać umiejętność przewidywania i planowania,
dbałość, przezorność, umiejętność podejmowania decyzji i
wytrwałość w realizacji. Wyprawy nie zawsze się podobają. Kiedyś
spytałem pewnego chłopca, który w czasie jednego rejsu na Orkady
przeżył trzy sztormy na Morzu Północnym, jak mu się podobało to
przedsięwzięcie. Odpowiedział: „Niesamowicie – choć nie w tym
momencie”.
Trzeci element to
projekt. Może to być projekt literacki albo artystyczny albo
przedsięwzięcie zbadania lub konstrukcji skomplikowanego urządzenia
naukowego czy też wzniesienie małej budowli, ale wszystkie te cele
powinny mieć ze sobą tyle wspólnego, że dążą do jasno
zdefiniowanego celu i wymagają pogłębienia i wytrwałości.
Projektów nie należy rozumieć jako czegoś, co zastępuje
egzaminy, lecz jako ich uzupełnienie. Egzaminy sprawdzają siłę
woli i inteligencję „powierzchniową”; projekty nierzadko
wyzwalają ukryte zasoby rozumu.
Czwarty element jest
najważniejszy: służba bliźniemu. Pod koniec ubiegłego wieku (XIX
w.) William James podstawił wychowawcom i politykom wyzwanie:
odkryjcie moralny ekwiwalent wojny. Jeśli głównymi celami w czasie
pokoju stają się zadowolenie i zysk, powiada James, to
niezaspokojone pozostaje elementarne pragnienie: tęsknota za tym, by
służyć sprawie, która może człowieka pochłonąć; wówczas
istnieje niebezpieczeństwo, że w sytuacji międzynarodowego kryzysu
uwiedzie ludzi wojna, którą powitają jako wyzwolenie od pokoju
pętającego skrzydła. Odkryto moralny ekwiwalent wojny. Pragnienie
ratowania wyzwala dynamikę ludzkiej duszy, potężniejszą od
dynamiki wojny. To jest pokrzepiające doświadczenie."
(ed)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz